In de zorg werken veel zzp’ers – zelfstandigen zonder personeel. Zij verlenen als zelfstandig ondernemer zorg aan mensen die dat nodig hebben en worden daarvoor ingehuurd door zorgaanbieders. Dat gaat meestal goed. Maar er zijn ook criminele zzp’ers die het systeem bewust misbruiken. Om er zelf beter van te worden, om (financiële) delicten te plegen (bijvoorbeeld diefstal) of als extra inkomstenbron naast andere vormen van criminaliteit (bijvoorbeeld drugshandel). Deze personen, soms geholpen door frauduleuze bemiddelingsbureaus, werken met vervalste documenten zoals diploma’s en VOG’s om toegang te krijgen tot zorgfuncties. Dit brengt risico’s met zich mee voor de kwaliteit van de zorg en de veiligheid van kwetsbare cliënten.
Wat zijn criminele zzp’ers in de zorg?
Criminele zzp’ers in de zorg kunnen cliënten niet alleen noodzakelijke zorg ontzeggen, maar ook betrokken zijn bij criminele activiteiten. Deze zorgverleners werken vaak met kwetsbare groepen, zoals ouderen en mensen met een beperking, waarbij de kans bestaat dat cliënten niet de zorg krijgen die zij nodig hebben of zelfs worden uitgebuit. Er zijn signalen dat sommige zzp’ers gebruikmaken van vervalste diploma’s en valse Verklaringen Omtrent Gedrag (VOG) om werk te krijgen. Soms worden zij via malafide uitzendbureaus ingehuurd, waardoor zorginstellingen onbewust zorgverleners zonder de juiste kwalificaties aannemen. In onderstaande infographic zijn een aantal signalen belicht.
Vormen van criminele zzp’ers in de zorg
Criminele zzp’ers kunnen op verschillende manieren in de zorg actief zijn. Ze kunnen zelfstandig zorgovereenkomsten afsluiten met cliënten, als onderaannemer werken voor zorgaanbieders of via uitzend- of bemiddelingsbureaus aan de slag gaan. Voor sommigen vormen financiële delicten een drijfveer, zoals het op frauduleuze wijze verkrijgen van aanzienlijke geldbedragen. Bij zzp’ers gaat het dan om bijvoorbeeld heling, diefstal uit de woning en cybercrime.
Wie zijn betrokken in de aanpak van criminele zzp’ers in de zorg?
Verschillende partijen werken samen in de bestrijding van criminele zzp’ers in de zorg:
De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) bewaakt de zorgkwaliteit en grijpt in waar nodig. Het Openbaar Ministerie (OM) zet strafrecht in om zorgfraude aan te pakken. De Nederlandse Arbeidsinspectie voert strafrechtelijke onderzoeken uit naar fraude door criminele zzp’ers, terwijl zorgverzekeraars verdachte declaraties onderzoeken. Het Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ) combineert informatie van negen partners om fraude door criminele zzp’ers effectiever te bestrijden, en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) houdt toezicht en stelt regels op voor zorgaanbieders en verzekeraars.
Gezamenlijk dragen deze partijen bij aan de aanpak van criminele zzp’ers in de zorg!