Wat mag je zeggen tegen iemand die denkt aan zelfdoding? Daarover ging het vandaag in de Haagse rechtbank. “Een moeilijke zaak,” bekende de officier van justitie, “omdat je juist wilt dat mensen steun zoeken.” Maar een 80-jarige man uit Breda ging volgens het Openbaar Ministerie veel te ver en zette de hulpzoekende enkel op een eenzijdig spoor richting de dood.
De 32-jarige Rifka werd op 25 november 2021 in Bodegraven dood aangetroffen in huis. Ze bleek een zelfdodingsmiddel te hebben ingenomen. Kort na haar dood meldde een man uit Breda zich per brief bij de familie van Rifka en vertelde dat hij haar de laatste weken had begeleid. Ze hadden elkaar nooit gezien of gesproken, schreef de man, maar per whatsapp had hij haar hulp geboden en adviezen gegeven. Hij wordt verdacht van hulp bij zelfdoding en aanzetten tot zelfdoding.
Verdachte bood zichzelf op het forum van de Coöperatie Laatste Wil aan als raadgever. Zo vond de vrouw uit Bodegraven hem en vanaf 7 november hadden ze ruim drie weken intensief contact per app. De chat beslaat op papier 112 pagina’s. “En het gesprek is confronterend en hartverscheurend,” aldus de officier van justitie.
Instrueren en isoleren
Rifka heeft zelf het zelfdodingsmiddel Middel X gezocht, besteld en ingenomen. Daarin heeft verdachte geen rol gespeeld. Maar uit de chatgeschiedenis blijkt wel hoe hij haar aanspoorde, nauwgezet instrueerde, isoleerde en bij tijd en wijle ook de regie pakte over het proces. Hij hemelde het middel op, overtuigde haar een ander middel niet te gebruiken, en deed haar tips aan de hand over alternatieve manieren om suïcide te plegen. Een kwartier na hun eerste contact ging het gesprek hier al over. En uiteindelijk gaf hij stap voor stap instructies hoe ze het Middel X moest innemen en hoe zich daarop voor te bereiden.
Verdachte uitte ook kritiek op hulpverleners en probeerde haar daarvan weg te houden. Die denken alleen aan zichzelf, was zijn boodschap, en niet aan wat jij wilt. Verdachte idealiseerde de dood en spoorde Rifka verder aan wanneer ze twijfels had: “Je bent goed bezig”, “Je gaat dit volhouden”, “Je bent al ver gekomen en goed op weg naar je doel”.
Deuren gesloten
De man wordt verdacht van aanzetten tot zelfdoding, zo ver bekend is daarvoor slechts één keer eerder iemand vervolgd (en vrijgesproken). Waar de grens ligt, is dus niet eerder met zo veel woorden vastgesteld. Daarom is het belangrijk dat de rechter in deze zaak een uitspraak doet. Het Openbaar Ministerie meent dat de verdachte in zijn aansporing veel te ver is gegaan.
In het contact dat verdachte had met Rifka heeft hij niet het recht op leven voorop gesteld. Hij heeft de ruimte voor Rifka om van inzicht te veranderen beperkt. Door haar voortdurend te bemoedigen, ontnam hij haar de mogelijkheid op haar beslissing terug te komen en een andere richting te kiezen. “Verdachte heeft deuren gesloten die open hadden moeten blijven. Hij heeft haar op één koers gehouden en gestuurd in het proces tot zelfdoding.”
Strafeis
Het Openbaar Ministerie eiste voor hulp bij zelfdoding en aanzetten tot zelfdoding een gevangenisstraf van 14 maanden waarvan 7 voorwaardelijk met een proeftijd van 3 jaar. De rechtbank doet over twee weken uitspraak.
Denk je aan zelfdoding? Neem dan 24/7 gratis en anoniem contact op met 0800-0113 of chat op 113.nl.